In Leeuwarden is een melkkoe – officieus ‘Berta’ genoemd, officieel geregistreerd als koe nr. 2590 – geïdentificeerd met een relatief lage methaanuitstoot. Deze eigenschap is vanuit veterinair oogpunt bijzonder interessant, aangezien het een goede basis vormt voor verdere fokprogramma’s gericht op emissiereductie. Methaan is immers een krachtig broeikasgas dat bijdraagt aan klimaatverandering, met een impact die ongeveer 30 keer hoger is dan die van CO₂.
Onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) hebben aangetoond dat gerichte fokkerij kan leiden tot een significante daling van de methaanproductie bij runderen. Zij voorspellen dat de totale methaanuitstoot in de Nederlandse veehouderij rond 2050 met een kwart kan afnemen wanneer uitsluitend koeien met een lage genetische aanleg voor methaanproductie worden ingezet in de fokkerij. Dit effect wordt nog sterker wanneer extra maatregelen, zoals aangepast voer, worden toegepast. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) stelt dat hiermee zelfs een reductie tot 30% per koe haalbaar is.
Praktische uitvoering: de ‘sniffer’
Het onderzoek is uitgevoerd op de Dairy Campus in Leeuwarden, waar ongeveer 500 zwart-wit gevlekte melkkoeien worden gehouden voor wetenschappelijke doeleinden. Door middel van een ‘sniffer’, een speciaal ontwikkelde meetapparatuur in de melkrobot, wordt tweemaal daags de adem van de koeien geanalyseerd. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, verlaat het grootste deel van het methaan het rund via de bek en niet via de achterkant. De meetresultaten laten zien dat er tussen individuele dieren verschillen in methaanuitstoot van 25 tot 30% kunnen optreden.
Zodra de onderzoekers ontdekten dat bepaalde koeien aanzienlijk minder methaan uitstoten, is het DNA van deze dieren geanalyseerd. Op basis daarvan kan men voorspellen wat de emissie-eigenschappen van hun nakomelingen zullen zijn. Door specifiek te selecteren op koeien met een gunstig methaanprofiel, kan de sector in de toekomst geleidelijk overstappen op runderen die van nature minder bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen.
“Met behulp van het DNA-profiel kunnen we vrij nauwkeurig schatten hoeveel methaan een kalf later zal produceren,” licht hoogleraar fokkerij en genetica Roel Veerkamp (WUR) toe. “Het biedt fokkers de mogelijkheid om gericht te kiezen welke combinaties van stieren en koeien het meeste klimaatvoordeel opleveren.”
Bij deze fokaanpak wordt altijd gekeken naar een breder scala aan kenmerken om ongewenste effecten te voorkomen. Zo mag de productiecapaciteit (zoals melkproductie), de algemene gezondheid en de vruchtbaarheid van het dier niet achteruitgaan door selectie op lage methaanuitstoot. Hierin verschilt deze fokkerijbenadering niet van standaard fokprogramma’s, waar eveneens gezondheid en productieprestaties worden gewogen.
De bevindingen in Leeuwarden zijn volgens de WUR van potentieel wereldwijde waarde. Het Nederlandse expertiseplatform voor rundveefokkerij geniet al jaren aanzien in het buitenland, en de nieuwe kennis over selectie op methaanarme runderen kan helpen om de internationale melkveehouderij te verduurzamen en daarmee de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen te verlagen.
Bron: RTL.nl
