De transitie periode is een risicovolle periode voor een melkkoe, waarin opmerkelijke veranderingen plaatsvinden in het immuunsysteem. Inzicht en kennis over deze veranderingen is essentieel om de koe een zo gunstig mogelijke overgang naar een gezonde lactatie te geven. Welke rol vervullen leukocyten en lymfocyten tijdens de periode peripartum?
Afname aantal leukocyten
Tijdens de partus stijgt tijdelijk het aantal leukocyten in het bloed, voornamelijk neutrofielen, wat op een ontstekingsreactie zou kunnen wijzen. Binnen twee dagen daalt het neutrofielen aantal echter weer naar prepartum concentraties of lager. Eosinofiele granulocyten concentraties in het bloed dalen zelfs meer dan 50% tijdens de transitie naar lactatie. De afname van neutrofielen en eosinofielen in het bloed komt doordat leukocyten naar de voorplantingsorganen migreren tijdens en na de partus. Monocyten migreren naar de cervix tijdens de partus, gedeeltelijk als gevolg van een daling van de progesteron concentraties. Neutrofielen doen hetzelfde en kort daarna migreren ze verder naar de uterus. Snelle neutrofiel infiltratie van de uterus de eerste week postpartum zorgt ervoor dat pathogenen worden opgeruimd, de lokale ontsteking wordt aangepakt en het verbetert de fertiliteit. Postpartum leukocyt profielen zijn daarom belangrijk. Verminderde leukocyten in het bloed verhogen het infectierisico, maar het duidt ook op normale werking van het immuunsysteem.
Veranderde functie van leukocyten
Veranderingen in de functies van leukocyten tijdens de transitie zijn waarschijnlijk van groter belang dan veranderingen in aantal. Neutrofielen zijn minder functioneel in de eerste week postpartum; verminderde migratie, fagocytose en bacteriedodend vermogen. Een deel van deze verminderde functie wordt veroorzaakt doordat er een toename van onrijpe neutrofielen ontstaat kort na partus. De staat waarin de koe zich bevindt postpartum zorgt ervoor dat in het beenmerg de ontwikkeling van leukocyten toeneemt. De toename van ontstekingssignalen tijdens partus zorgen ervoor dat onrijpe neutrofielen uit het beenmerg naar de bloedbaan gebracht worden voordat de rijping voltooid is. Deze onrijpe neutrofielen kunnen minder goed migreren, fagocytose uitvoeren en
Veranderde functie lymfocyten
Het aantal lymfocyten veranderd niet zozeer rondom kalven, maar verminderde functionaliteit is zeker aan de orde. De proliferatie van lymfocyten kan verminderen, op hetzelfde moment als het bacteriedodend vermogen van neutrofielen afneemt. Daarnaast daalt het totaal serum IgG en IgM. Dit geeft verminderde functie aan van B cellen, maar deze daling in serum IgG komt overeen met transporteren van IgG naar de biest.
De verminderde werking van lymfocyten leidt tot vragen over vaccineren rondom afkalven. Als lymfocyten minder goed reageren, zal er een minder goede antilichaam titer ontstaan. Uit onderzoek blijkt dat wanneer koeien intranasaal gevaccineerd worden met BRSV, BHV-1 en PI3 op dag 1 na kalven dit resulteert in hogere IgA antilichaam titer voor BHV-1, dan wanneer er intranasaal gevaccineerd wordt op twee weken voor afkalven(1). De peripartum periode wordt gezien als immunosuppressief, daarom is de uitkomst verassend, hoewel de intranasale toediening van het vaccin de reden geweest kan zijn voor het effect. Er zijn weinig onderzoeken gedaan naar de subcutane of intramusculaire vaccinatie gedurende de transitie periode vergeleken met andere momenten tijdens lactatie, toch lijken systemische vaccinaties effectiever te zijn wanneer ze gevaccineerd worden tijdens latere fases van lactatie.
Wilt u meer weten over de veranderingen van het immuunsysteem tijdens de periode peripartum? Bemachtig dan zo snel mogelijk een exemplaar van het Bovine Immunity Book. Heeft u nog geen exemplaar van dit boek? Neem dan contact op met een van onze dierenartsen: Jessica Hartjes, 06-3800 8533 (Nederland), Niels Groot Nibbelink (Zuid Nederland) 06-8100 2036, Sabine Hoogeveen (Noord-West Nederland) 06-8279 0165, Anne-Lynn Geertshuis (Noord-Oost Nederland) 06-2046 9304 of Anne-Miek Timmermans (Midden Nederland) 06-1370 2817.
(1) Cortese VS, Woolums A, Hurley DJ et al. Comparison of interferon and bovine herpesvirus-1-specific IgA levels in nasal secretions of dairy cattle administered an intranasal modified live viral vaccine prior to calving or on the day of calving. Vet Immunol Immunopathol 2017; 187:35-41.
