Het 5-puntenplan (Neave et al., 1696 – 2013) heeft de basisprincipes gelegd voor de beheersing van uierontsteking binnen de melkveehouderij. Hierin word het management rondom het beheersen van mastitis in vijf punten samengevat, namelijk:
- Speendesinfectie
- Droogstandstherapie
- Functioneren van de melkmachine
- Therapie bij klinische infecties
- Afvoeren van chronisch geïnfecteerde koeien.
Is het na ruim vier decennia tijd voor verandering? Hebben we een uitgebreider plan nodig? Welke nieuwe punten zijn er om toe te voegen? HIPRA had de gelegenheid om over deze problemen te praten met Thomas C. Hemling, een bekende expert in preventie van mastitis bij runderen in de VS. Met hem hebben we de vroegere, huidige en toekomstige trends rondom preventie van mastitis besproken.
Thomas Hemling is al 28 jaar betrokken bij de zuivelindustrie. Zijn belangrijkste focus ligt op de preventie van mastitis bij runderen door gebruik van speendesinfectie en het toepassen van teat-sealers. Hij heeft meer dan 100 wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan en is betrokken geweest bij de training en opleiding van professionals in de zuivelsector.
Wat vindt u van het 5-puntenplan voor mastitisbestrijding?
Het vijfpuntenplan was een belangrijk instrument voor dierenartsen, adviseurs en melkveehouders om het mastitispercentage en het tankcelgetal op een bedrijf te verminderen. Het werd geïmplementeerd in een tijd dat het gemiddelde tankcelgetal rond de 500.000 cellen/ml en het percentage geïnfecteerde dieren rond 150 % lag (1,5 infecties / koe / jaar).
Het vijfpuntenplan is wereldwijd toegepast en zorgde voor een eenduidig advies vanuit alle adviseurs. Door het plan is het tankcelgetal in de meeste ontwikkelde zuivelmarkten teruggebracht tot minder dan 200.000 cellen/ml en daalde de besmettingsgraad tot 35-40%. Het 5-puntenplan was gemakkelijk te communiceren, gefocust op 5 belangrijke punten en een consistente boodschap binnen de hele melkveehouderij.
Denkt u dat het tijd is om het 5-puntenplan te wijzigen / verbeteren?
Het 5-puntenplan heeft goede resultaten opgeleverd, maar de tijden zijn veranderd. Er zijn nieuwe technologieën ontwikkeld en er is behoefte om het gebruik van antibiotica te verminderen. Het idee achter het wijzigen van het 5-puntenplan in een 7-puntenplan was:
- Behouden van de belangrijkste succesvolle punten in het plan,
- Bestaande punten aanpassen aan de hedendaagse behoeften,
- Opnemen van nieuwe werkwijzen en ontwikkelingen.
Het 5-puntenplan omvatte een sterke afhankelijkheid van gebruik van antibiotica. Voor mastitis tijdens de lactatie was het advies om alle gevallen te behandelen. Het 7-puntenplan adviseert om bacteriologisch onderzoek uit te voeren, om de kiem te achterhalen en vervolgens te beslissen over een passende behandeling.
Het 5-puntenplan adviseerde het droogzetten van alle koeien met antibiotica. Echter weten we nu dat het profylactische gebruik van antibiotica het risico is op het ontstaan van antimicrobiële resistentie vergroot. Momenteel zijn er teatsealers beschikbaar, welke een bescherming bieden op het ontstaan van nieuwe infecties tijdens de droogstand. Het 7-puntenplan adviseert dan ook een selectief droogzetbeleid en het gebruik van sealers.
Er zijn twee nieuwe punten aan het plan toegevoegd: hygiëne vóór het melken en immuniteit…
Door het succes van het 5-puntenplan in de bestrijding van besmettelijke mastitis bij runderen, is er een verschuiving van koegebonden pathogenen naar omgevingspathogenen ontstaan als belangrijkste oorzaak van infectie in de meeste koppels. Pre-melken hygiëne is daarom een belangrijk controlepunt. Pre-melken hygiëne richt zich zowel op het reinigen van de speen, maar ook op een juiste melkprocedure, waardoor de melkproductie optimaliseert. Ook zijn er nieuwe inzichten om het immuunsysteem van de koe goed te ondersteunen of te verbeteren.
Punt 7 gaat over voeding en immuniteit, moet dit niet verder worden onderverdeeld in een 8- of 9-puntenplan?
Het verbeteren van de immuniteit omvat alle aspecten, waaronder voeding, vaccinatie, vitaminen en mineralen supplementen of andere immuun verhogende maatregelen. Deze zijn individueel belangrijk en kunnen afzonderlijk worden beschreven, maar we willen graag een eenvoudig plan, welke gemakkelijk te communiceren is. Ook bestaande stappen in het 5-puntenplan hebben vaak meerdere aspecten. Zo heeft het onderhoud van de melkmachine verschillende componenten en zijn er variaties voor onder andere het type melkstal of AMS melken. Melkveehouders zullen de details van elk van de 7 punten met hun dierenarts moeten bespreken en kijken welke punten op hun bedrijf aandacht nodig hebben.
Met betrekking tot mastitisvaccins, hoe ziet de situatie eruit op de Amerikaanse markt?
Mastitisvaccins worden veel gebruikt door melkveehouders in de VS. Het E. coli-vaccin is zeer succesvol en wordt dan ook op de meeste bedrijven ingezet. Ik vermoed dat het percentage koeien dat is gevaccineerd met het E. coli-vaccin erg hoog is, zelfs meer dan 90%. Het voorkomt nieuwe infecties niet, maar vermindert wel de ernst van de infectie aanzienlijk.
Vandaag de dag is Streptococcus uberis de belangrijkste mastitis-verwekker op veel bedrijven in de VS. Infecties door Staphylococcus aureus zijn goed onder controle, maar S. Aureus blijft een risico vanwege het chronische en slecht te genezen karakter van de uierontstekingen. Ook mycoplasma-mastitiden zijn een zorg, omdat er geen behandeling mogelijk is.
Vaccins hebben veel potentie en de behoefte aan nieuwe vaccins zal toenemen, door een beperking in het gebruik van antibiotica.
Wie zou het meeste baat hebben bij het 7-puntenplan: dierenartsen, boeren of misschien allebei?
Het plan is een handleiding voor het toepassen van de juiste procedures om het aantal mastitisgevallen bij runderen te verminderen. Het voordeel hiervan komt uiteindelijk ten goede van het melkveebedrijf. Wanneer het 7-puntenplan correct wordt geïmplementeerd, zullen de kosten voor mastitis dalen en zal zowel de productie, als de daarmee gepaard gaande opbrengsten van het bedrijf gemaximaliseerd worden. Dierenartsen profiteren van het hebben van een eenvoudig plan, welke makkelijk te communiceren is. Als alle adviseurs dezelfde boodschap uitdragen, is de kans groter dat de melkveehouder zijn management hierop aanpast en er dus van kan profiteren. Daarnaast profiteert de maatschappij ook van gezondere koeien, melk van betere kwaliteit en minder antibioticagebruik.
