De meeste melkgeitenhouders kennen de verschijnselen van ernstige uierontsteking bij hun geiten wel. Blauwuier, hetgeen zich uit in een ernstig zieke geit. Maar wist u dat juist de onzichtbare vorm van uierontsteking (subklinische mastitis) op een melkgeitenbedrijf economisch veel meer schade geeft?
Deze subklinische mastitis is met het blote oog meestal niet zichtbaar, maar uit zich wel onder andere in een verhoogd celgetal in de melk. In onderstaande grafiek is zichtbaar wat het percentage geiten met subklinische mastitis is, in een koppel met een bepaald tankcelgetal. Bij een tankcelgetal (SCC) van bijvoorbeeld 500.000 cellen/ml heeft ongeveer 30% van de melkgeiten in uw koppel last van deze onzichtbare mastitis. Bij een tankcelgetal van 1.500.000 cellen/ml is dit zelfs 50%.
Economische schade
Subklinische mastitis geeft voornamelijk schade omdat het zorgt voor een aanzienlijke daling in de melkproductie. Uit een groot recent (2015) onderzoek gedaan bij 65.056 melkgeiten verdeeld over 132 Spaanse melkgeitenbedrijven is gebleken dat er een aangetoonde negatieve relatie is tussen het tankcelgetal en de melkproductie van geiten. Een tankcelgetal van 2 miljoen cellen/ml blijkt een melkproductiedaling van 19,5% te geven en een tankcelgetal van 3 miljoen cellen/ml zelfs een melkproductiedaling van 24,2%.
Ongeveer 80% van de (subklinische) mastitis bij melkgeiten wordt veroorzaakt door Stafylokokken bacteriën. Deze bacteriën worden bij een hoog celgetal in grote hoeveelheden uitgescheiden in de melk. Naast het tankcelgetal kan het kiemgetal hierdoor stijgen, met het risico op een boete tot gevolg. Daarnaast zorgt (sub)klinische mastitis voor een hoger vervangingspercentage, behandelingskosten en meer sterfte. Op een bedrijf met een tankcelgetal van 1.500.000 cellen/ml kost mastitis gemiddeld €78,- per geit per jaar bij een melkprijs van €0,63/kg.
Preventie
Subklinische mastitis is een lastig en kostbaar probleem. Preventie ligt in het voorkomen van overdracht tijdens het melken, zorgen voor een schone melk- en stalomgeving en het optimaliseren van de weerstand (het immuunsysteem) van de geiten. Belangrijke aandachtspunten bij een goede mastitis controleprogramma zijn het melken van jonge dieren eerst, het gebruik van dipmiddel na het melken, het gebruik van handschoenen tijdens het melken en laten controleren van de instellingen (vacuüm en pulsatie) van de melkmachine door een natte meting. Door 1 keer per maand de geiten voor te stralen bij het melken kunnen afwijkingen in de melk ontdekt worden en de geiten vervolgens worden ingedeeld in een hoog celgetal groep en/of de melk bacteriologisch worden onderzocht. Dieren met een aangetoonde infectie veroorzaakt door Staphylococcus aureus en/of een chronisch hoog celgetal (>2 miljoen cellen/ml) kunnen het beste zo snel mogelijk worden afgevoerd om verdere verspreiding te voorkomen.
