In de praktijk behandelen we dagelijks kalveren met diarree of longproblemen. Om preventieve maatregelen te kunnen nemen is het van belang de immuniteit van het kalf te verhogen. Inzicht en kennis van de opbouw van het immuunsysteem is hiervoor essentieel. Welke rol speelt de maternale immuniteit bij de afweer van het kalf? Welke factoren kunnen immuniteitsopbouw van het pasgeboren kalf verbeteren?
In eerdere edities van Veearts bespraken we de immuniteitsopbouw van het pasgeboren kalf in utero en het ontstaan van het microbioom. Bij het pasgeboren kalf zijn alle essentiële onderdelen van de afweer aanwezig, alleen zijn deze nog niet volwaardig en functioneel totdat het kalf 2-4 weken oud is. In de tussentijd krijgt het kalf maternale immuniteit via de biest. Zoals eerder besproken wordt via de nFc-receptor het IgG1 vanuit het serum naar het colostrum getransporteerd. Naast IgG1 spelen groeifactoren, cytokines en antimicrobiële factoren een grote rol in het verkrijgen van passieve immuniteit. Afhankelijk van het biestmanagement heeft het kalf vervolgens een groot of klein ‘immunity gap’.
Tijdens het ‘immunity gap’ is het mogelijk om kalveren extra te beschermen door ze te vaccineren.. Het is een uitdaging om een goede immuunrespons te krijgen zonder te interfereren met maternale antilichamen. Antilichamen zijn snel te hoog om een goede immuunrespons op het vaccin te ontwikkelen, maar te laag om een infectie te overwinnen. Maternale antilichamen voor bijvoorbeeld BRSV hebben een halfwaardetijd van ongeveer veertig dagen, waarbij een titer van 1:4 al kan interfereren met parenterale vaccinatie. Eén van de meest succesvolle strategieën is het gebruik van (levende) intranasale vaccins en daarmee de mucosale immuniteit. Het voordeel is dat ze kunnen repliceren in het neusslijmvlies en hier het mucosale immuunsysteem primen zonder te interfereren met antilichamen.
Intranasaal vaccineren
Intranasale vaccins hebben de voorkeur als een pathogeen binnenkomt via het neusslijmvlies. Het vaccin moet, voor het zijn werk kan doen, eerst voorkomen dat het wordt afgebroken door proteases in het neusslijmvlies en afgevoerd wordt via het trilhaarepitheel. Daarna kan het pathogen-associated molecular patterns (PAMPs) van het vaccin interfereren met pattern recognition receptors (PRRs) op de epitheelcellen van het slijmvlies van het kalf. M-cellen transporteren het vaccin-antigeen naar het mucosa-associated lymphoid tissue (MALT), waar het herkend wordt door dendritische cellen (aangeboren afweer). Dendritische cellen presenteren vervolgens het vaccin-antigeen aan naïeve T en B cellen (verworven afweer).
Mucosale immuniteit gegenereerd door intranasale vaccins heeft meer kans om infectie te voorkomen en de kans op ziekte te verlagen. Weinig tot geen systemische antilichaam titers worden gedetecteerd na intranasale vaccinatie, wat het moeilijk maakt om immuniteit te meten via serologie. Desondanks blijkt dat er een aantal maanden immuniteit ontstaat. Een bijkomend voordeel van intranasale vaccins is dat het interferon kan induceren om virus replicatie en verspreiding te voorkomen, binnen veertig uur na toedienen.
Naast de leeftijd van het kalf, interferentie met maternale antilichamen en type vaccin, dient er altijd rekening te worden gehouden met management factoren en de specifieke bacteriën en virussen die voorkomen op het bedrijf.
Wilt u meer weten over de opbouw van immuniteit bij kalveren en op welke manier u daar als dierenarts een positieve bijdrage aan kunt leveren? Bemachtig dan zo snel mogelijk een exemplaar van het Bovine Immunity Book. Heeft u nog geen exemplaar van dit boek? Neem dan contact op met een van onze dierenartsen: Jessica Hartjes, 06-3800 8533 (Nederland), Niels Groot Nibbelink (Zuid Nederland) 06-8100 2036, Sabine Hoogeveen (Noord-West Nederland) 06-8279 0165, Anne-Lynn Geertshuis (Noord-Oost Nederland) 06-2046 9304 of Anne-Miek Timmermans (Midden Nederland) 06-1370 2817.
